Cholesterol và Triglycerid máu là các thành phần chất béo trong máu và thường được gọi là các thành phần mỡ của máu, hay chính xác hơn là Lipid máu. Sự hiện diện của chúng trong cơ thể là nguyên nhân dẫn đến tim mạch, tiểu đường, xơ vữa động mạch…
- Cholesterol là chất giống như mỡ có ở màng tế bào mọi bộ phận của cơ thể từ hệ thần kinh đến gan tim. Cơ thể sử dụng Cholesterol để tạo các hormon, acid mật, vitamin D và nhiều chất khác. Khoảng 30% lượng Cholesterol của cơ thể là từ thức ăn chúng ta ăn vào, 70% còn lại là do cơ thể sản xuất ra. Cholesterol tuần hoàn trong máu, nhưng tự bản thân không thể di chuyễn được trong máu. Do vậy để luân chuyển trong máu, Cholesterol phải kết hợp với một protein (Apoprotein) để tạo thành Lipoprotein. Lipoprotein có lõi bên trong gồm Cholesterol và Triglycerid, vỏ ngoài là protein (Apoprotein) và phospholipid.
Khi có quá nhiều cholesterol trong máu, lượng cholesterol thừa sẽ xâm nhập vào thành mạch, càng ngày lượng mỡ tích tụ ở thành mạch càng nhiều sẽ tạo thành mảng xơ vữa. Mảng xơ vữa này làm hẹp lòng mạch và làm thành mạch trở nên cứng hơn không còn mềm mại, tình trạng này gọi là “Xơ vữa động mạch”.
- Triglycerid là dạng khác của mỡ được tìm thấy trong máu và trong thức ăn. Các yếu tố làm tăng triglycerid là thừa cân, béo phì, hút thuốc lá, uống nhiều rượu bia, ít hoạt động thể lực, ăn quá nhiều chất ngọt và tinh bột.
Tăng triglycerid dù ở mức giới hạn (150-199mg%) hay cao (200-499mg%) cũng đều làm tăng nguy cơ tim mạch. Khi triglycerid tăng rất cao >500mg% (>5.7mmol/L) thì người bệnh có nguy cơ bị viêm tụy, vì vậy cần điều chỉnh ngay bằng thuốc để phòng ngừa tình trạng này. - Để giảm triglycerid cần phải thay đổi lối sống như giảm cân, ngừng hút thuốc lá, hạn chế rượu bia, tăng cường hoạt động thể lực, hạn chế chất ngọt và tinh bột, đôi khi phải dùng thuốc trong những trường hợp triglycerid quá cao.
- Các loại thức ăn có nguồn gốc thực vât đặc biệt là rau thường không có cholesterol như bí ngô, cải bắp, củ cải, dưa chuột, đậu cô ve, đậu Hà Lan, hành tây, ớt xanh to, rau diếp, rau mùi tàu, rau xà lách, súp lơ, su hào, tỏi tây, khoai tây và các loại quả như cam, chanh, đào, dâu, lê , mơ, nho. Gạo tẻ cũng không có cholesterol.
LƯỢNG CHOLESTEROL TRONG MỘT SỐ THỰC PHẨM THƯỜNG DÙNG
(mg/100g thực phẩm ăn được)
Thực phẩm Cholesterol Thực phẩm Cholesterol
Thịt bò 59 Trứng gà toàn phần 600
Thịt bê 71 Lòng đỏ trứng 179
Bồ dục bò 400 Thịt gà tây 81
Dạ dày bò 95 Thịt gà hộp 120
Lưỡi bò 108 thịt lợn nạc 60
Tiết bò 40 Bồ dục lợn 375
Tim bò 150 Chân giò lợn 60
Thịt bò hộp 85 Dăm bông lợn 70
Sữa bò tươi 13 Gan lợn 300
Sữa chua 8 Mỡ lợn 95
Sữa bột toàn phần 109 Sườn lợn 66
Sữa bộ tách béo 26 Tim lợn 140
Sữa đặc có đường 3 Thịt lợn hộp 66
Thịt cừu 78 Thịt hươu 85
Thịt ngỗng 80 Bơ 270
Thịt thỏ 65 Phomat 36
Thịt vịt 76 Chocolate thỏi 174
Cá chép 70 Thịt ngựa 75
Cá trích hộp 52 Thịt gà 75 Lươn 142 Tôm đồng 200
Gan gà 440 Kem sữa 18%Lipid 56